Prespa Gölü’nde turistik yerler
Çok sayıda güneşli günlerle nitelendirilen Prespa yöresinde yer alan Prespa Gölü’nün kıyısında birkaç güzel kumsal yer almaktadır. Prespa yöresinde zaman geçirdiğiniz sürede etrafınız daima yemyeşil bitki örtüsü içeren dağlarla sarılı olacaktır. Yemyeşil dağlar, berrak göl sularıyla beraber sizi ilgisiz bırakmayıp, daima yüzmeye ve dinlenmeye davet edecektir. Kültürel miras ve değişik tarihi eserler, muhteşem manzaralar, ilgi çeken yerler, Markova noga’dan, Konysko köyüne ve "Golm Grad" (Büyüş Şehir) adasına kadar rehber eşliğinde düzenlenen ilginç turlar bu yörede turizmin gelişmesine büyük katkı sağlamaktadır. Dağlar içinde yer alan Prespa Gölü güzelliğiyle ziyaretçileri büyülemektedir. Galiçitsa Dağı’nın tepeleri ilk kar örtüsü altında kaldığında, göl kıyısındaki vadide güller ve sonbahar çiçekleri hala boy göstermektedir.
Prespa Golü’nün konumu
Prespa Gölü’nün Makedonya topraklarında olan bölümü ülkenin güneybatısında yer almaktadır. Makedonya tarafında kalan Prespa vadisini saran dağlar şunlardır: doğuda Baba Dağı (en yüksek tepesi Pelister 2600 m), batıda Galiçitsa Dağı ( 2235 m ), kuzeyde Plakenska ve Bigla dağları ( 1933 m ) ve güneyde Arnavutluk tarafında Gorbaç Dağı ( 1750 m ) ve Galiçitsa Dağı’nın daka alçak bölümleri. Prespa vadisinde Büyük ve Küçük Prespa gölleri olarak bilinen iki göl yer almaktadır. Büyük Prespa Gölü Makedonya, Arnavutluk ve Yunanistan olmak üzere üç ülke sınırını kapsamaktadır.
Büyük Prespa Gölü’nün yüzölçümü 284 km2, en büyük derinliği 54 m ve rakımı 853 m olmak üzere dünyanın en temiz gölleri arasında yer almaktadır. Toplam yüzölçümünün %65’i Makedonya, %18’i Arnavutluk ve %17’si Yunanistan sınırları içinde yer almaktadır. Makedonya topraklarındaki Büyük Prespa Gölü’ne su temin eden nehir kolları şunlardır: İstoçka, Pretorska, Brayçinska ve Resne şehrinden geçen Golema Reka (Büyük Nehir). Galiçitsa Dağı’nın kireç taşı özelliklerinden dolayı göl sularını kaybetmektedir. Prespa Gölü "Az. Naum" ve Bilyana’nın kaynakları bölgelerinde Ohri Gölü’ne akmaktadır. Yukarıda yer alan nehir kolları yanısıra Prespa Gölü yeraltı kaynaklardan da su almaktadır.
24 ila 28°С sıcaklığındaki berrak göl suları, uzun kumsallar, çok sayıda güneşli günler, sisin olmaması, serin geceler, ekolojik açıdan temiz çevre, yemyeşil dağlar, düzenli olarak inşa edilmiş turizm kapasiteleri ve kayak pistleri Prespa’da turizmin gelişmesine katkı sağlayan en önemli unsurlardır.
Golem Grad (Büyük Şehir) - Prespa Gölü’ndeki tek Makedon adası
Makedonya topraklarında tek ada olan Golem Grad (Büyük Şehir) adası Prespa Gölü’nde yer almaktadır. Adanın uzunluğu 750 metredir ve genişliği 450 metresir. Doğada ender oluşum olarak algılanan bu ada çok sayıda nadir bulunan bitki ve hayvanların da doğal koruma alanıdır. Su yılanları, yarı sucul yılan ve adanın üst kesiminde rastlanan zehirli boynuzlu engerek gibi çok sayıda yılan barındıran bu ada aynı zamanda Yılan Adası olarak da bilinmektedir. Adaya, sandalla iki taraftan ulaşılır. Her iki tarafta küçük plajlar ve kaya çatlakları mevcuttur.
Altı aylık bir süreyi adada geçiren pelikan adada rastlanan diğer hayvan türlerinden en çok ilgi çekendir. Yavrulamaları için ideal bir ortam olan bu adada en sık rastlanan kuşlar karabataklardır. Yarı kurumuş, bin yıldan yaşlı gövdeleriye ardıç ağacı adayı süslemektedir. Bu ağaçtan, önceden, geleneksel kayıklar yapılırmış. Özel jeomorfolojik özellikleri, özgün bitki ve hayvan örtüsü ve tarihi geçmişinden dolayı, Golem Grad (Büyük Şehir) adası Prespa Gölü’nde doğal koruma alanı ilan edilmiştir. Golem Grad (Büyük Şehir) adasında her sene arkeolojik araştırmalar yapılmaktadır. Erken hristiyan dönemine ait arkeolojik alanlar ve Slav dönemine ait bazilika arkeolojik alanı yer almaktadır.
Prespa Gölü pelikanı
Genel olarak daha sıcak yörelerde ve su alanlarında yaşayan en büyük kuş olan pelikan, Makedonya’da sadece büyük ve küçük Prespa Gölü’nde yaşamaktadır. Pelikan, her yıl, yüz kuş içeren sürüler halinde, 15 Nisan’dan başlayarak 15 Ekim’e kadar altı ay süren bir dönem ülkemizde kalmaktadır. Kalan altı ayı ise dünyanın güney bölgelerinde geçirmektedir. İşbu büyük gagalı beyaz kuşların Prespa bölgesine gelmeleri pek belirgin değildir. Ancak, sonbahar göçü esnasında sürüler halinde toplanan kuşlar bir gün boyunca Prespa vadisinin üzerinde dönerek kışı geçirecek yere doğru üçmaktadırlar.
Pelikan Prespa Gölü sularına dalmaz sadece su üzerinde yüzer. Güçlü içgüdüsü yardımıyla balık sürülerini bulur ve su üzerine geldiğinde karabatak sürüleri de hemen yanına yaklaşır. Balıkları suya dalarak kovalayan karabataklar, pelikanlarla beraber beslenme sembiyozu kurmaktadırlar. Bu gerçekten ilginç bir olaydır. Son otuz yılda Prespa Gölüne kuğular da gelmektedir. İlkbahar veya sonbahar mevsiminde 4 ila 8 kuğudan oluşan sürüler Prespa Gölünde yerleşip iki veya üç ay kalmaktadır. Pelikan ve karabataklara nazaran kuğular yem atma yöntemiyle evcilleştirilir. Zerafetleri uzun gagalı pelikanların güzelliğini aşmaktadır.
Prespa Gölü’nde bitki ve hayvan türleri
2080 hektar bir alanda yer alan "Ezerani" ornitoloji doğal koruma alanı bölgeye özgün hayvanlar açısından özel bir konuma sahiptir. Prespa yöresinde yüze yakın kuş türü barınmaktadır. Prespa Gölü balıkla zemgin göldür ve bu gölde yaşayan balık türlerinden en çok dikkat çeken Prespa sazan balığı ve belvitsa – niviçka (bu yöreye özgün göl alabalıkgiller ailesinden) balıklarıdır. Gölde en yaygın olan balık türleri şunlardır: belvitsa – niviçka, sazan balığı, kızılgöz, kababurun, karakeçi balığı, tatlı su kefali v.b. 1950’lerin sonunda Prespa Gölü Ohri alabalığı ile doldurulmuştur. Ohri alabalığı Prespa Gölü’nün daha derin sularında, Niviçka koyu, Kazan ve Konysko’da yer almaktadır.
Bu tür ortam bir çok kuş türünü çekmektedir. En yaygın olanlar sadece balıkla beslenen karabataklardır. Yöreye özgün kuşlar yanısıra ilkbahar – sonbahar döneminde kalan göçebe kuşlar ve çevredeki bataklığı kısa süre dinlenme ve beslenme için kullanan göçebe kuşlar da bulunmaktadır. Prespa Gölü’nün sularında en cazibeli kuşlardan biri de karakargalarla balık tutan beyaz pelikandır. Gölün sığ sularında çok sayıda balıkçıl, batağan, martı ve başka kuş türleri yaşamaktadır.
Prespa Gölü’nde ve çevresindeki bataklıklarda yer alan bitki örtüsü de çok zengindir. Golem Grad (Büyük Şehir) adasında endemik tür olarak ardıç (Juniperius Foeditissimа) ormanları yer almaktadır.
Prespa Gölü hakkındaki rivayet
Rivayete göre günümüzdeki güzel Prespa Gölü yerine geniş ve verimli bir tarla uzanıyormuş. Orda yer alan bir tepenin yakınında hiçbir zaman donmayan yedi memba bulunuyormuş. Membalardaki berrak su tüm vadinin gururuymuş. Akşamları membalar tıkaçlarla (tıpalarla) kapatılıyormuş. O zamanlarda işbu güzel vadiyi ele geçirmek için iki kabile savaşıyormuş. Bir kabile prensinin Prespa adındaki kızı çok güzelmiş. O her akşam membaların olduğu yere su doldurmaya gidiyormuş. Bir akşam Prespa öteki kabile prensinin oğlunu görmüş. Göz göze gelen gençlerin kalpleri bir olmuş. Birbirlerine aşık olan gençler gizlice görüşmeye başlamış.
Bir akşam Labid isimli prens oğlu membalara yakın bir yerde güzel kızı bekliyormuş. Oğlanı gören kız ona doğru koşmaya başlamış. Tüy gibi hafif olan kız oğlana doğru koşarken bilerek yedi tıpayı çıkaramış ve sular yağmur gibi vadiye akmaya başlamış. Kızı gören oğlan zıplayarak yolunu kesmiş ve gençler yüz yüze gelmişler. El ele tepeye doğru yürüyen gençler birbirlerine sarılıp aşk oyununa yenik düşmüşler. Suyun şırıltısından ve aşk oyunundan iki genç uykuya dalmış.
Seher vakti uyandıklarında, gri – yeşil reklerinde parlayan bir göl gözleri önünde seriliymiş. O zamana kadar iki kabilenin nöbetçileri su seviyesinin büyümesi hakkında prenslerine haber vermiş ve kabileler yola çıkmış. Bir kabile güneye doğru gitmiş ötekisi ise Galiçitsa arazilerinde yerleşmeye başlamış. Labid Prespa’ya sarılmış ve onu öperek "Kabilelerimizin savaşması için bir neden kalmadı!" demiş. Genç çift evlenmiş ve güzel kızın şerefine oluşan göl Prespa Gölü ve çevresindeki yerleşim yeri Prespa ismini almış.
Prespa Gölü’nde Krali Marko rivayeti
Rivayete göre Prespa Gölü etrafında gezen Krali Marko Mala Prespa (Küçük Prespa) gölünü görmek istemiş. Bir kayanın üzerine çıkan Krali Marko çok güçlü olduğundan dolayı kayanın üzerine ayak izi bırakmış. Günümüzde de o kaya parçası Makedonya Yunanistan sınır kapısında durup çok sayıda turistin ilgisini çekmektedir. Söylenenlere göre, Krali Marko’nun ayak izi üzerine kendi ayağınızı koyarsanız onun en azından 90 numara ayakkabı taşıdığını göreceksiniz.