Podstawowe informacje o Skopje
Stolicą Macedonii jest miasto Skopje. Jest to największe miasto w kraju, a jednocześnie stanowi centrum administracyjno-polityczne, gospodarcze, kulturalne i edukacyjno-naukowe. Znajduje się w północnej części kraju, podzielony jest na dwie części przez rzekę Wardar. W trakcie swojego istnienia miasto nosiło różne nazwy, w zależności od okoliczności historycznych, a jego starożytna nazwa to Skupi.
Ogὀlne dane dla miasta Skopje
Skopje to miasto w środkowej części Półwyspu Bałkańskiego. Łatwo komunikuje się z regionem Morza Śródziemnego na południu oraz z obszarem Europy Środkowej i Północnej na północy. Przez Kachanichki wąwὀz Skopje jest powiązane z Adriatykiem. Na wschód przez Kumanowo i Kriwą Palankę jest powiązane z Bułgarią, na zachód z Pologiem, z Kichewską Kotliną, z regionem Ochrydzko - Prespanskim i Republiką Albanii.
Skopje pochodzi z okresu przedantycznego. To miasto miało znaczenie strategiczne w okresie starożytnym , kiedy było znane jako Skupi. Wykopaliska ze starożytnego miasta Skupi znajdują się w miejscowości Zajchew Rid, nad ujściem rzeki Lepenec do Wardaru, w dzisiejszej wsi Zlokukani. Skupi było stolicą ówczesnej Dardanii.
Historia miasta Skopje
W dokumentach bizantyjskich Skopje jest nazywane "Skopija", a Słowianie używali nazw: Skopie, Skopje lub Skoplje. W czasach panowania cara Samoila, miasto podlega Cesarstwu Samoila, natomiast w późniejszym okresie pod panowaniem Bizancjum, Bułgarii i Serbii. W 1392 miasto zostało zdobyte przez Turków Osmańskich i zostało nazwane Uskup (Üsküp).
W 1962 roku z powodu obfitych deszczów rzeka Wardar zalała Skopje. Powódź była zwiastunem największego trzęsienia ziemi, jakiego doświadczyło miasto. W dniu 26 lipca 1963 roku, o godz. 5:17 pm miasto zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi o sile 9 stopni w skali Mercalli (6,1 wg sejsmicznej skali Richtera). W wyniku trzęsienia ziemi straciło życie 1070 osób, 90% budynków miejskich uległo zniszczeniu, a ponad 20 000 osób zostało bez dachu nad głową. Po trzęsieniu ziemi miasto zaczęto budować wedug modelu projektów Kenzo Tange i Adolfa Ciborowskiego. Stary dworzec kolejowy jest dziś Muzeum Miasta Skopje i symbolem wielkiego trzęsienia ziemi. Zegar na stacji jest na zawsze zablokowany o fatalnej godzinie – 5,17 rano.
Dziś Skopje jest uważane za miasto solidarności, ponieważ właśnie dzięki solidarności miasto udało się odnowić. Pierwsza pomoc dla obywateli przyszła ze wszystkich ὀwczesnych republik jugosłowiańskich, a kilka dni po trzęsieniu ziemi przybyła pomoc i ekipy ratownicze z całego świata. Dokładnie 87 narodów na świecie wysłało pomoc i pomogło zbudować ponownie miasto.
Cechy geograficzne
Skopje znajduje się na 21 ° 26 ' długości geograficznej i 42 ° pὀłnocnej szerokości geograficznej. Wysokość nad poziomem morza, w centrum miasta wynosi 240 m, rozciąga się na 1.818 km2 w szerokości 9 km i w długości 23 km. Klimat miasta charakteryzuje się średnią roczną temperaturą około 12,4 ° C. Lata są długie, suche i gorące, a zimy - zimne, z dużą liczbą mglistych dni. Przez skopijską kotline płynie rzeka Wardar, z dopływami: Treska, Pchinja, Markowa Reka, Lepenec i Kadina Reka. Kotlinę Skopijską otaczają góry: Vodno, Karadżica, Osoj, Zheden i Skopska Crna Góra.
Głὀwne miejsca charakterystyczne dla Skopje
Miejsca interesujące do zwiedzania przez turystów to:
Kamienny Most na rzece Wardar jest symbolem Skopje. Został przebudowany w XV wieku i stanowi połączenie pomiędzy nową i starą częścią miasta.
Twierdza Kale - Pierwsze mury zostały zbudowane na początku VI wieku. Twierdza dominuje nad lewym brzegiem rzeki Wardar, z widokiem na starą część miasta.
Kale – Twierdza Justyniana Pierwszego
Uważa się, że teren twierdzy Kale, znany jako Skopsko Kale twierdzy był zamieszkały jeszcze w czasach neolitu i wczesnej epoki brązu, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne. Sama twierdza pochodzi z czasów cesarza Justyniana I (535). Ze względu na swoje strategiczne położenie i rolę, twierdza w ciągu historii często była atakowana i wykorzystywana przez różnych najeżdżców. Po upadku cesarstwa Samoila (1018), miasto zostało opanowane przez rebeliantów Petra Deljana (1014-1041). Pὀżniej miasto było napadane przez Kumanów, Skitów, Pechenezów i innych. Na Kale znaleziono rὀżne archeologiczne pozostałości. Dziś skopijska twierdza Kale jest jednym z najważniejszych obiektὀw w mieście i posiada wiele rὀżnorodnych kulturowych i turystycznych motywὀw. Na levom boku rzeki na moście jest tablica pamiątkowa zastrzelanych obywateli Skopje w 1944 roku w czasie okupacji hitlerowskiej.
Kamienny most jako symbol Skopje z XV wieku
Kamienny Most na rzece Wardar został zbudowany w pierwszej połowie XV wieku. Most łączy starą z nową częścią miasta. Boczne chodniki zostały zbudowane w 1905 roku, aw ostatniej dekadzie 20 wieku został całkowicie odremontowany. Z lewej strony rzeki na moście jest tablica poświęcona pamięci obywateli Skopje, rozstrzelanych w 1944 roku, podczas okupacji hitlerowskiej.
W pierwotnej formie most miał 13 łuków, o łącznej długości 215 metrów i szerokości sześciu metrów. Aby przywrócić pierwotny wygląd Kamiennego Mostu, od 1992 r. rozpoczęto nowe interwencje, które dały początkową szerokość mostu.
Cerkiew św. Spasa (Zbawiciela)
Prawosławna cerkiew "św. Spas ", w starej części miasta, została zbudowana w XIX wieku. Ikonostas zawiera piękne drewniane rzeźby, wykonane przez mijachkich rzeźbiarzy Petre i Marko Filipowskich i Makarie Frchkowskiego. Na dziedzińcu cerkwi znajduje się grób największego macedońskiego bohatera narodowego XX wieku Goce Delchewa, a tuż obok jest stara charshija - stara handlowa i rzemieślnicza część miasta, Bezisten, Chiwte – Amam (galleria sztuki) i inne ważne budynki.
Porta (Brama) Macedonia (w formie łuku triumfalnego)
Została zbudowana w 2011 roku a oddana do użytku - w Boże Narodzenie 2012 roku. Budynek ma wymiary: 20 na 10 metrów i wysokość 21 m. Fasada jest ozdobiona 32 płaskorzeźbami o głębokim rzeźbieniu, o łącznej powierzchni 193 m2.
Płaskorzeźby przedstawiają sceny z czasów prehistorycznych, poprzez osiedle palowe w Zatoce Kości, ze starożytności z Filipem II i Aleksandrem III Macedońskim, z okresu rzymskiego z Justynianem I, ze średniowiecza z carem Samuilem, królem Marko i Karposhem, aż do XX wieku z Ilindenem , ASNOM, Exodusem z Egejskiej Macedonii i 8 września 1991 r. - proklamacja niepodległej Macedonii.
Istnieją również płaskorzeźby monasteru św. Jowana Bigorskiego, zaprezentowane są: dom ochrydzki, Daut Pashin Amam, Most Poezji w Strudze. Wewnątrz znajduje się sklep z pamiątkami i pomieszczenie na galerię, na dwóch poziomach, a najwyżej - platforma widokowa.
Wojownik na koniu
Pomnik jest kompozycją, składającą się z kilku elementów. Pomnik Aleksandra, z brązu, ma 14,5 m wysokości i waży 30 ton. Pośród na dziesięciometrowym słupie usytuowany jest wojownik Aleksander II Macedoński, znany jako Aleksander Wielki, ze wzrokiem skierowanym na wschód słońca. Na tym cokole są trzy pierścienie z zamontowanymi płytami, na ktὀrych są przedstawione trzy bitwy. Między nimi są trzy pierścienie z brązu, z dekoracją i ozdobnymi reliefami. Wokół słupa jest fontanna, dopełniona postaciami ośmiu żołnierzy z brązu - po trzy metry wysokości i ośmiu lwὀw, o wysokości po dwa i pół metra, z których cztery są zwrócone w kierunku fontanny. Pomnik jest dziełem Walentyny Karanfilowej - Stefanowej.
Plac Macedonia
Plac Macedonia w Skopje uzyskał swὀj pełniejszy kształt w okresie pomiędzy dwiema wojnami światowymi, a dokładniej w latach 1920-1940. Znajduje się w kontekście Kamiennego Mostu, jako podstawowe połączenie jednostek miejskich z lewej i prawej strony Wardaru. Wokół niego powstały ważne obiekty: Bank Narodowy, Urząd Pocztowy, Oficerski Dom, Dom Towarowy Na-Ma, Hotel Macedonia, Pałac Ristića. Ale po II wojnie światowej, a szczegὀlnie po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w 1963 roku, część obiektὀw zawaliła się i dziś Placu w Skopje ma znacznie zmieniony wygląd, ale nadal obok niego lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się ważne budynki: kierowniczo- administracyjne, kulturowe , handlowe, bankowe, gastronomiczno- turystyczne, hotelarskie i inne. W jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się plac Pela z Bramą Macedonii, jak prawdziwa brama do wejścia na plac.
Pomniki w centralnej części miasta
W okresie od 2010 do 2012 roku Plac Macedonia został wzbogacony o kilka pomników znanych rewolucjonistów macedońskich z czasὀw: Ilindenu 1903 i ASNOM 1944. Tuż obok Kamiennego Mostu wznoszą się pomniki macedońskich rewolucjonistów Goce Delchewa i Dame Gruewa. Naprzeciwko nich stoi pomnik pierwszego prezydenta Prezydium Zgromadzenia Narodowego Republiki Ludowej Macedonii, Metodii Andonowa - Chento. Naprzeciwko i tuż obok imponującego wojownika na koniu, wznosi się pięciometrowa marmurowa statua cara Samuila, umieszczona na cokole o wysokości 3,5 metra. Na samym Placu stoi pomnik Dimitrija Chupowskiego, a w sąsiednim parku "Żena Borec", naprzeciwko budynku Parlamentu Republiki Macedonii, umieszczono upamiętnienie Pierwszego Posiedzenia ASNOM.
Na nabrzeżu Wardaru znajduje się pomnik Justyniana I, o wysokości pięciu metrów, umieszczony na cokole o wysokości 3,5 metra. Naprzeciw niego umieszczono postacie Gemidżii, wykonane z brązu. Blisko Kamiennego Mostu, od strony Starej Charshii stoją pomniki z brązu ajdutskiego wojewody Petra Karposha i Gjeorgija Pulewskiego i św. Cyryla i Metodego oraz św. Klimenta i Nauma z Ochrydu.
Dom Pamięci Matki Teresy
Dom Pamięci i pomnik Matki Teresy (1910 - 1997) znajdują się na ulicy "Makedonija", w centrum miasta Skopje. Poświęcony jest wielkiej humanistce Agnes Gondża Bojadżiu - Matce Teresie, urodzonej w Skopje, laureatce Pokojowej Nagrody Nobla w 1979 roku. Dziś zakon Matki Teresy ma ponad 3000 sióstr i ponad 500 braci w wielu krajach świata.
Matka Teresa otrzymała tytuł honorowego obywatela jej rodzinnego miasta Skopje, który czterokrotnie odwiedzała od czasu, gdy opuściła go i zajęła się misją humanitarną, by pomóc głodnym i samotnym ludziom. Od czasu wyjazdu Matka Teresa odwiedziła Skopje w 1970, 1978, 1980 i w 1986 roku.
Soborna Cerkiew św. Kliment Ohridski
Soborna Cerkiew(Katedra) św. Kliment Ohridski to obiekt z najnowszej historii macedońskiego cerkiewnego budownictwa. Jej budowa sięga lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Została konsekrowana w 1990 roku. Jest siedzibą Macedońskiej Cerkwi Prawosławnej - Arcybiskupstwa w Ochrydzie. Znajduje się w centrum Skopje.
Stara Charshija
W Skopje, po lewej stronie Wardaru, przez Kamienny Most znajduje się Stara skopijska Charshija. Część miasta o zróżnicowanej i bogatej historii, tradycji, kulturze i architekturze, dziś z mieszanką starego i nowego, gospodarki i handlu, kultury i tradycji. W duchu historycznych warunków czasowych i rozwojowych, kultury organizacji i tradycji życia, w Starej Charshii są zachowane liczne funkcjonalne obiekty z okresu osmańskiego, a wybudowane są nowe budynki jako znak nowych czasὀw. Chodzi o Skopijski Bezisten, Kapan an, Suli an, Kurshumli an, Daut - Pasha Amam, Chifte Amam, cerkiew św. Spas, cerkiew św. Dimitrij, kompleks Muzeów Macedonii (muzeum historyczne, archeologiczne, etnologiczne).
Stara Skopijska Charshija, pochodząca z XII wieku, a najbardziej aktywnie rozwijała się od XV do XIX wieku, jest kompleksową gospodarczo - handlową, architektoniczną i kulturalno – tradycyjną strukturą. Zbudowana jest w orientalnym stylu, z kilkoma szerszymi, a częściej wąskimi i wybrukowanymi ulicami. Wzdłuż nich, zlepione jeden przy drugim, stoją rzędem różne sklepy - rzemieślnicze i handlowe. Tutaj można znaleźć różne tradycyjne rzemiosła: kowali, złotników, garncarzy, pantoflarzy, krawców, zegarmistrzów, blacharzy, kotlarzy, siodlarzy i wykonujących różne inne wytwὀrczo – usługowe prace. Istnieją tam również różne sklepy z nowoczesnymi towarami przemysłowymi i produkty, które można znaleźć tylko tutaj. Do,Starej Charshii został dobudowany największy zielony rynek w Skopje. Charshija jest też centrum z najbardziej atrakcyjnymi lokalami gastronomicznymi, z różnorodnymi tradycyjnymi potrawami.
Daut - pashin amam, imponujący zabytek islamskiej architektury i galeria sztuki
Daut Pashin amam to łażnia turecka, wzniesiona w XV wieku przez wielkiego wezyra Rumelii. Została ona prawdopodobnie zbudowane przez mistrzów znanej debarskiej szkoły murarskiej. Amam usytuowany jest w centrum Skopje, około stu metrów od Kamiennego Mostu, został pieczołowicie odrestaurowany w 1948 roku. Największe wrażenie robi dach, złożony z 13 niejednakowo ułożonych kopuł. Wewnątrz znajduje się 15 pomieszczeń o różnej wielkości, powiązanych między sobą kopulastymi przejściami, ozdobionymi orientalnymi ornamentami. Obok Chifte Amam i Małej Stanicy, dziś jest on częścią Galerii Narodowej Macedonii. Daut Pashin Amam zawiera kolekcję sztuki od XV i XVI wieku, z bogatą kolekcją obrazów z XVIII i XIX wieku, a także współczesnego malarstwa macedońskiego.
Kurshumli an jest rozpoznawalnym historycznym dziedzictwem Skopje
Zakłada się, że Kurshumli An (ołowiany an) został zbudowany w połowie 16 wieku. Składał się z dwóch części - jednej do zakwaterowania kupców I umieszczenia towarów, a w drugiej była stajnia, pokoje pomocnicze i pokoje dla obsługi. Przez długi czas służył jako miejsce spotkań kupców i ich karawanὀw i odegrał ważną rolę w rozwoju handlowego życia miasta. Rolę miejsca zakwaterowania utrzymał do końca XIX wieku, a potem został przekształcony w więzienie. Uważa się, że swoją nazwę otrzymał w XIX wieku z racji dachu, ktὀry był wykonany z ołowiu. Zachwycają półkoliste ściany na drugim piętrze i fontanna w środku anu. Dziś w anie jest lapidarium Muzeum Archeologicznego, umieszczone w celach na parterze. Każda cela zawiera pomniki, pochodzące z tego samego obszaru i okresu, kiedy Macedonia była prowincją rzymską.
Miejski Konak Suli An jest dziś galerią i muzeum
Suli an to XV-wieczny budynek, zbudowany przez Ishaka Bega. W 16 wieku został nadbudowany. Na górnych piętrach były komercyjne sklepy. Podczas trzęsienia ziemi został poważnie zniszczony, ale został mu przywrócony pierwotny wygląd. Dziś jest siedzibą Galerii Sztuki Współczesnej i Wydziału Sztuk Pięknych, a od 1983 r. Istnieje tam także Muzeum Starej Skopijskiej Charshii.
Meczet Mustafa – Paszy jest jedną z najwspanialszych budowli okresu osmańskiego w Skopje
Meczet Mustafa – Paszy został zbudowany przez skopijskiego komendanta Mustafa Paszę w 1492 roku. Znajduje się naprzeciwko wejścia do Twierdzy Skopje. Meczet w podstawie ma czworokątny architektoniczny postument zbudowany z marmurowych bloków, ozdobionych różnymi ornamentami. Minaret zbudowany jest z bloków wapiennych. W tym meczecie znajduje się bogato zdobiony sarkofag Umy - córki budowniczego meczetu, a także fontanna, pozostałości dawnego imaretu, medresy i innych. Dziś jest ważnym zabytkiem i miejscem duchowego wyznania członków wiary muzułmańskiej.
Saat - kula to pierwsza wieża zegarowa w Imperium Osmańskim
Saat - kula w Starej Skopijskiej Charshii pochodzi z połowy XVI wieku, a dokładnie z okresu od 1566 do 1572 roku. Jest uważana za pierwszą wieżę zegarową w Imperium Osmańskim, a jest częścią meczetu Sułtana - Murat. Ma 40 metrów wysokości i składa się z kilku części zakończonych kopułą. Zegar zaginął podczas trzęsienia ziemi w 1963 roku w Skopje, kiedy wieża została poważnie uszkodzona. Dziś przyciąga zauważalną uwagę dzięki swojej wyjątkowości.
Pomnik Skender - Bega
Gjergj Kastriot - Skender Beg (1405-1468) to bohater narodowy z Albanii, bojownik o wolność od niewolnictwa osmańskiego. Jest dziełem rzeźbiarza Toma Tomai Dema Bekir z Albanii, pomnik Skender - Bega, powstał w 2006 roku. Skender Beg jest uważany za wielkiego przywódcę, który bronił i afirmował wartości średniowiecznej Europy przed ὀwczesnymi podbojami osmańskimi na Bałkanach. Powstanie pomnika w Skopje jest potwierdzeniem tradycyjnego miejskiego ducha jedności.
Św. Spas jedną z najpiękniejszych prac rzeźbiarskich Mijakὀw
Cerkiew św. Spas została zbudowana pod koniec XVII wieku i jest jednym z najważniejszych zabytków kultury w Skopje. Znajduje się na prawo od twierdzy Kale. Wydaje się mała i nieatrakcyjna, ale ma wielkie znaczenie. Szczególnie cenny jest ikonostas, który był tworzony przez pięć lat i został ukończony w 1824 roku. Tworzyli go bracia Petre i Marko Filipovski ze wsi Gari i Makarie Frchkovski z Galichnika. Mimo że jest stosunkowo niewielkich rozmiarὀw, ikonostas zachwyca kunsztem wykonania, wysoką jakością artystyczną i bogactwem treści, co stawia go w szeregu najwyższych osiągnięć rzeżbiarstwa w drewnie. Ponieważ jest zabytkiem kultury chronionym przez prawo, nabożeństwa i obrzędy religijne są odprawiane w cerkwi tylko w święto patrona - Spasovden.
Muzeum Macedonii
Znajduje się w Starej Charshii, pod Skopijską Twierdzą. Pierwsze Muzeum Archeologiczne w Macedonii powstało w 1924 r., a w 1945 r. powstało Muzeum Narodowe Macedonii. W 1949 r. odrębne oddziały w Muzeum Narodowym przekształcono w Muzeum Archeologiczne i Muzeum Etnologiczne. Początki Działu Historycznego sięgają 1952 roku. Dzisiejszy kompleks muzealny został zbudowany w 1976 roku. Na powierzchni ponad 10 000 m2 w jednym miejscu można zobaczyć usystematyzowane zbiory kulturowego i historycznego dziedzictwa Macedonii od prehistorii do współczesności.
Muzeum Miasta Skopje - od neolitu do współczesności
Muzeum mieści się w adaptowanej części starego dworca kolejowego, zniszczonego podczas trzęsienia ziemi w 1963 roku. Względnie zachowana część budynku obecnie pełni funkcję muzeum, które ma powierzchnię 4500 m2, z czego 2000 m2 to pomieszczenia wystawiennicze. Muzeum jest w posiadaniu około 22 000 obiektów muzealnych z regionu Skopje, uporządkowanych w działach archeologii, historii, etnologii i historii sztuki. "Spacer po przeszłości" to stała ekspozycja muzeum, która obejmuje okres od pradziejów do początku XX wieku, dla Skopje z jego otoczeniem.
Muzeum Walki Macedońskiej
Znajduje się obok Kamiennego Mostu, na lewym brzegu Wardaru. Został zbudowany w latach 2008-2011 i oficjalnie otwarty 8 września 2011 roku. Składa się z 13 działów, które chronologicznie prezentują historię narodu macedońskiego od czasu ajdukὀw – buntownikὀw w okresie niewoli tureckiej, do czasὀw socjalizmu. Przy wejściu do Muzeum znajduje się oryginał Deklaracji Niepodległości Macedonii. Muzeum zawiera też 109 figur woskowych - osobistości z historii Macedonii, dużą liczbę oryginalnej broni i mebli, sceny masowe, dokumenty.
Centrum Pamięci Holokaustu Żydów z Macedonii
Muzeum Holokaustu to nowy budynek na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej, w pobliżu Kamiennego Mostu, jako jeden z czterech takich muzeów na świecie, obok muzeów w Jerozolimie, Waszyngtonie i Berlinie. Poświęcony jest macedońskim Żydom (7 148 osób), deportowanym do niemieckiego nazistowskiego obozu śmierci Treblinka w Polsce, w czasie II wojny światowej. W Muzeum jest stała wystawa o życiu Żydów w Macedonii i szerzej - na Bałkanach.
Muzeum Sztuki Współczesnej
Muzeum Sztuki Współczesnej znajduje się na terenie skopijskiej Twierdzy Kale. Zostało zbudowane w 1970 roku jako darowizna od polskiego rządu, po trzęsieniu ziemi w 1963 roku w Skopje. Zajmuje powierzchnię 5000 m2, w trzech połączonych ze sobą skrzydłach. Znajduje się w nich stała powierzchnia wystawiennicza, sale do wystaw czasowych, sala wykładowa oraz do pokazów filmowych i wideo, biblioteka i archiwum, pracownia konserwatorska, magazyny, administracja i inne działy pomocnicze. Ma cenną międzynarodową kolekcję i daje reprezentatywny wgląd w macedońską sztukę współczesną.
Vodno
Wodno to górskie miejsce, które wznosi się nad Skopje do 1061 metrów nad poziomem morza. Tam znajduje się Krzyż Milenijny, zespὀł monasterski św. Pantelejmona, a na Wodnie jest park - las, schroniska górskie, obiekty gastronomiczne, uporządkowane szlaki gὀrskie, parkingi i szerokie panoramiczne widoki. Z Wodna można zobaczyć prawie całą Kotlinę Skopijską i miasto Skopje. Dlatego Wodno jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w okolicy Skopje.
W czerwcu 2011 roku zaczęła działać kolejka linowa od Sredno (środkowe) Wodno do Milenijnego Krzyża, której trasa liczy 1750 metrów długości i wspina się od 570 do 1068 metrów nad poziomem morza. Kolejka linowa ma 28 kabin o ładowności 640 kg i mocy dla ośmiu osób, a także dwie kabiny dla czterech osób. Gondole na zewnątrz są wyposażone w uchwyty na rowery.
Krzyż Milenijny
Ma 66 metrὀw wysokości i jest najwyższym budynkiem w Macedonii. Krzyż Milenijny został zbudowany w 2000 roku na szczycie Krstovar (1061 m n.p.m.), na górze Wodno, w pobliżu Skopje, z okazji przejścia z drugiego w trzecie tysiąclecie.
Monaster św. Pantelejmon, Gorno Nerezi (XII wiek)
Monaster ten ma największą wartość w Macedonii pod względem malarstwa freskὀw i posiada jedno z najcenniejszych dzieł cerkiewnego malarstwa europejskiego. W tym monasterze rozpoczął się renesans w malarstwie freskὀw prawie półtora wieku przed pojawieniem się renesansu we Włoszech u Giotta. Monaster został zbudowany w 1164 r., podczas panowania dynastii bizantyjskiej Komneni. Tak jest napisane na marmurowej płycie, umieszczonej nad drzwiami wejściowymi. Najlepsi mistrzowie i zografowie (malarze cerkiewni) swoich czasów wykonali swoje najlepsze dzieło. Mury cerkwi są z kamieni i cegieł i ma ona (cerkiew) kształt krzyża wpisanego w obszar prostokątny i pięć kopuł.
Monaster przeżył pożar, trzęsienie ziemi, zniszczenia i grabieże, ale pozostał świadectwem bogatego życia cerkiewnego i kulturowego w XII wieku i cerkiewnego ośrodka metropolitalnego w Skopje. Monaster ten jest częścią wszystkich istotnych encyklopedycznych publikacji dotyczących kultury i sztuki na świecie. Freskomalarstwo z XII wieku prezentuje świętych wojownikὀw i pustelnikὀw (pierwsza strefa), główne święta (druga strefa), a najważniejsze freski to: Opłakiwanie Chrystusa i Zdjęcie z Krzyża. Piękne są też kompozycje: Zaśnięcie Bogorodicy, Spotkanie , Bogorodica z Chrystusem oraz św. Pantelejmon.
Matka
Jest to dolina motyli i bardzo charakterystyczne, popularne miejsce wycieczek mieszkańcὀw i turystὀw w pobliżu Skopje. Znajduje się na północny zachód od miasta, przy wyjściu rzeki Treska z długiego wąwózu Shishewskiego. Matka to kompleks głęboko wciętego kanionu, w którym skonstruowano pierwszy sztuczny zbiornik akumulacyjny na Półwyspie Bałkańskim, w 1938 roku. Istnieje tam kilka jaskiń, centrum do treningu alpinisticznego, uporządkowany przepływ rzeki Treska do pływania na kajaku po dzikiej wodzie, kompleks kilku monasterów, schronisko górskie, restauracje, obiekty gastronomiczne, malownicza przyroda, z bogatym światem roślinnym i zwierzęcym. Sama akumulacja zajmuje powierzchnię 0,25 km2. Ma długość 5,9 km, a jego użyteczna objętość wynosi 2,6 miliona m3. Przeznaczona jest do produkcji energii elektrycznej w Skopje.
Monaster św. Andreja, Matka (1389)
Został zbudowany w kanionie rzeki Treska. Został zbudowany przez Andreja, drugiego syna króla Wolkashina, w 1389. Ma postać wydłużonego triconchusa z centralną sklepieniową kopułą. Malarzami freskὀw w monasterze byli zografowie: metropolita Jowan i mnich Grigorij, którzy pracowali także w znanym monasterze Św. Preobrażenije (Przemienienia Pańskiego) w Zrze.
Freski w monasterze św. Andrej są nowością w macedońskim średniowiecznym malarstwie i pieczęcią nowego stylu w tym czasie - zjawiska isihazmu wśrὀd mnichὀw. W trzech strefach są zaprezentowane freski następujących świętych wojowników: Gjorgji, Dimitrij, Teodor Tiron i Teodor Stratilat – o naturalnej wielkości i freski ze scenami z życia Jezusa Chrystusa. Napisy są wykonane w języku greckim i cerkiewnosłowiańskim.
Neolityczna wieś Tumba Madżari
Tumba Madżari znajduje się w dzisiejszym osiedlu Chento i jest najważniejszą osadą z okresu neolitu (wczesna epoka kamienna) w Kotlinie Skopijskiej. Życie tutaj trwało w kontynuacji między 6000 a 4300 r. p.n.e., dobrobyt ekonomiczny i rozkwit kulturowy w środkowym okresie neolitu (5800-5200 r. p.n.e.). Istnieje duża ilość ceramicznych znalezisk, eksponowanych w Muzeum Macedonii.
Od 2008 do 2010 roku, zbudowano kilka domów w duchu architektury neolitycznej, w których pokazane jest rὀżnego rodzaju wyposażenie, w celu dokonania rekonstrukcji życia człowieka neolitu. Domy są z drewna, trzciny, słomy, oblepione błotem i zbudowane zgodnie z neolitycznymi tradycjami. Usytuowanie odkrytych na stanowisku archeologicznym obiektὀw wskazuje na przemyślaną organizację, ściśle związaną ze znaczeniem i rolą sanktuarium.
Wielka Matka - bogini płodności
W Tumba Madzari po raz pierwszy została odkryta figura Wielkiej Matki, z terakoty, wykonana w sposὀb nieznany dotychczas między neolitycznymi kulturami z innych bałkańskich obszarὀw. Imponujące wymiary - 39 cm wysokości, klasyczna spokojna poza czuwania nad domowym ogniskiem, czynią tę terakotę wyjątkową. Dolna część figury przedstawia dom chroniony przez nią. Macedoński neolitu charakteryzuje się kultem Wielkiej Matki. Figury tego typu zostały znalezione prawie we wszystkich neolitycznych znaleziskach w Macedonii, ale być może najładniejsza jest Wielka Matka z Tumba Madżari.
Skupi - Miasto czasów rzymskich i późno-starożytnych
Stanowisko archeologiczne, położone pięć kilometrów na północny zachód od Skopje, w bezpośrednim sąsiedztwie wioski Zlokukjani. Badania archeologiczne od 1966 roku do dziś prowadzone są przez Muzeum Miasta Skopje. Dotychczas były badane mury obronne, teatr, cywilna bazylika, willa miejska, łażnia miejska, ulica kardo, bazylika chrześcijańska oraz części wschodniej i zachodniej nekropolii.
To rzymskie miasto powstało prawdopodobnie w okresie od XII do XI wieku p.n.e. W II wieku Skupi uzyskał reprezentacyjny wygląd, przy czym centralne miejsce zajął monumentalny teatr. W 518 roku Skupi zostało zniszczone w katastrofalnym trzęsieniu ziemi, po którym zamarło życie miejskie, chociaż istnieją przesłanki, że życie w formie małej słowiańskiej wiejskiej osady trwało do X i XI wieku.
Akwedukt
Znajduje się dwa kilometry na północ od Skopje. Jest zbudowany z kamienia i cegły, i dziś ma 55 łukὀw opartych na masywnych kolumnach. Chociaż był wiązany ze Skupi, z racji podobieństwa budowy z Kurshumli anem, uważa się, że był zbudowany w XV wieku, kiedy Skopje zaczęło się zwiększać o nowe islamskie budowle, do budowy i funkcjonowania których były potrzebne duże ilości czystej wody. Ilość wody była stała, a jej dopływ był zagwarantowany przez cały rok.
Katlanowskie uzdrowisko
Uzdrowisko znajduje się około 25 km od Skopje, w pobliżu Katlanowa, na prawym brzegu rzeki Pchinja, na wysokości 230 metrów n.p.m. Jest tam wiele źródeł. Główne źródło ma wydajność 15l / sek. Temperatura wody wynosi około 50 C. Zgodnie ze składem chemicznym, wody są alkaliczne, ziem alkalicznych i siarkowe hipertermalne. Sprzyjają leczeniu chorób wątroby, dróg żółciowych, układu oddechowego, metabolizmu, przewodu pokarmowego, chorὀb serca, krwi i tym podobne. Kompleks uzdrowiskowy jest wyposażony w zaplecze turystyczno-gastronomiczne i obiekty zdrowotne, z funkcjami dla połączonych typów turystyki: leczniczej, rekreacyjnej, sportowej, wędkarskiej i łowieckiej.
Markov Monaster
Św. Dimitrij, wieś Sushica (XIV wiek)
Na około 20 km od Skopje, w pobliżu Markowej Reki, niedaleko wsi Sushica znajduje się Markow Monaster , nazwany tak przez fundatorὀw – krὀla Vukashina i jego syna Marko. Dane o budowie monasterskiej cerkwi (1345 r.) i o fundatorach monasteru podaje inskrypcja nad południowym wejściem, we wnętrzu cerkwi. Cerkiew ma formę wpisanego krzyża, zbudowana jest z kamienia i cegły. Freski pochodzą z XIV wieku. Są to bogate ilustracje akatysty Bogorodicy, cudὀw Chrystusa, głównych świąt i wiele poszczególnych figur świętych, aniołów, proroków, pustelników i wojowników. Najbardziej znany fresk z tego monasteru to Opłakiwanie Racheli, gdzie przedstawiony jest wielki dramat ludzki - zabijanie dzieci w Betlejem.
Monaster posiada wielkie skarby cerkiewne i kulturowo-historyczne: ikony, rękopisy i księgi, przedmioty cerkiewne i relikwie. W tym miejscu odbywało się intensywne życie monastyczne, działalność związana z kopiowaniem ksiąg i edukacją. W XIX wieku igumenem monasteru był macedoński działacz odrodzenia, odnowy i pisarz Kiril Pejchinović który w monasterze założył szkołę i tam napisał swoją znaną książkę "Ogledalo" (lustro).
Centrum sportowe Boris Trajkovski
Najbardziej kompleksowy obiekt sportowy w Macedonii. Większa sala mieści 8000 widzów na meczach koszykὀwki i 10.000 na koncertach i innych imprezach kulturalnych. Posiada basen, salę do gry w hokeja, a także w tenisa stołowego, salę fitness, kręgielnię, saunę. Tutaj odbyły się Mistrzostwa Europy Kobiet w Piłce Ręcznej w 2008 roku.
Arena Narodowa Filip II Macedoński
Stadion wielofunkcyjny, najczęściej używany do gry w piłkę nożną, o maksymalnej pojemności 36 400 widzów. Korzystają z niego kluby piłkarskie Rabotnichki i Wardar, a także reprezentacja Macedonii w piłce nożnej. Budowa Stadionu Miejskiego rozpoczęła się w 1978 r., pobudowaniem południowej trybuny. W 2008 r. stara pὀłnocna trybuna została rozebrana i została wybudowana nowa, zgodnie z najwyższymi standardami FIFA. Po rekonstrukcji południowej, w 2011 r. uruchomiono trybuny: wschodnią i zachodnią.
Wydarzenia, imprezy kulturalne
Skopijskie Lato (21 czerwca - 31 lipca, Skopje)
Od 1980 roku koncepcja tego wydarzenia obejmuje: koncerty muzyczne, przedstawienia - operowe, baletowe i teatralne, wystawy plastyczne i fotograficzne, program filmowy, performansy i projekty multimedialne, a także własną produkcję i licznych gości zagranicznych. W trzydziestu różnych miejscach, w trakcie Skopijskiego Lata pulsują otwarte sceny skopijskiej Twierdzy, Starej Charshii, Kurshumli an, Kej (bulwar) nad Wardarem, Park Miejski, salony skopijskich teatrὀw i galerie sztuki.
Majowe Wieczory Operowe (9-31 maja, Skopje)
Zgodnie z tradycją od 1972 roku festiwal jest jednym z najczęściej odwiedzanych wydarzeń w Skopje. Scena Macedońskiej Opery i Baletu jest gospodarzem programu, na który składają się przedstawienia operowe, ale także spektakle baletowe, koncertowe i symfoniczne. Stałymi uczestnikami Majowych Wieczorὀw Operowych są artyści operowi i baletowi z krajów sąsiednich i ze świata, a także Macedońskiej Opery i Baletu.
Baskerfest (Maj - czerwiec, Skopje)
Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicy, który odbywa się w kilku miejscach w Skopje. Jest to swobodny festiwal dla całej rodziny, na którym nie płaci się za bilety - jedyny koszt to dobrowolnie włożony pieniążek do czapki artystów. Spektakularnaparada karnawałowa składa się z wielu akrobatów, klaunów, komików, magikὀw, kuglarzy, brejkerὀw, lalkarzy, karykaturzystὀw, mimὀw, tancerzy narodowych, muzykὀw, uzupełnione różnorodnymi maskami, kostiumami i muzyką.
Pivolend we wrześniu
Z liczbą około 300 tysięcy odwiedzających, festiwal jest miejscem dobrej rozrywki i prezentacją producentów piwa, w towarzystwie fantastycznego jedzenia z lokalnych restauracji i animacją gości przy muzyce.
